NGOẠI TRỊ PHÁT HÃN

23/01/2021

ĐIỀU 99. NGOẠI TRỊ PHÁT HÃN (I)

Thuộc về phương pháp phát hãn, nếu gặp chứng sơ cảm, có khi không cần phải uống thuốc, chỉ dùng ngoại trị cũng khỏi. Tôi thường chữa một người: Về khoảng cuối Xuân sang Hạ, vì cảm phải khí lạnh trái mùa mà phát sốt, đã đến một ông lương y dùng các vị như Chi tử, Đạm sị, Hương nhu, Hoạt thạch, Tử tô, v.v... cho uống, vẫn không ra được mồ hôi, vẫn sợ lạnh, phải mặc áo bông. Tôi đến thăm thấy chứng hậu không nóng lắm, miệng không khát, vẫn sợ lạnh và không mồ hôi... Mạch Phù, rêu lưỡi trắng... Đoán là Thương hàn, không phải thương thử. Vì là bệnh nhẹ, không cần phải dùng thuốc uống, vừa chiều theo tính ngại đắng của bệnh nhân, liền dùng các vị Phù bình (bèo cái), Bạc hà, Thương truật, Tô diệp, Thông bạch, Sinh khương... mỗi thứ 5 đ.c., đun vào nồi lớn, bảo bệnh nhân vào buồng kín lấy nước thuốc ấy tắm, tắm xong lau ráo mình, nằm đắp chăn kín, một giờ sau, mồ hôi ra khấp mình, bệnh khỏi.

Phương pháp chữa trên này, vì bệnh nhân thể chất còn thực nên mới tắm, nếu là người hư yếu, thì chỉ trùm chăn kín để xông, cũng ra được mồ hôi.

ĐIỀU 100. NGOẠI TRỊ PHÁT HÃN (II)

Dùng ngoại trị để làm cho ra mồ hôi theo tài liệu cổ còn khá nhiều phương pháp, nhưng theo kinh nghiệm của tôi thì có mấy phép buộc vào lòng bàn tay, tra vào mắt, đắp vào rốn là công hiệu chóng và dễ dàng. Xin ghi ra đây để giúp bà con gặp trường hợp xa thầy, hiếm thuốc, có thể tự lực điều trị, khỏi để bệnh dây dưa kéo dài, mà nhẹ hóa nặng.

1. Khi mới bị thương hàn, phương pháp chủ yếu là phát hãn. Dùng hành sống, gừng sống, muối, đậu sị... cùng giã nát, sao nóng, bọc vào vải mỏng, đắp lên rốn, nằm đáp chăn cho ra mồ hôi.

2. Dùng Ma hoàng (bỏ đốt) 8 gam, Cam thảo 4 gam, Băng phiến 0,1 gam. Các vị cùng tán bột thật nhỏ, điểm vào đầu mắt như tra thuốc đau mắt hột, rồi nằm đắp chăn kín cho ra mồ hôi (Bài này chữa được cả các chứng thương hàn, Thời dịch, cảm mạo, không ra được mồ hôi).

3. Dùng hạt thầu dầu (nhất là thứ tía) giã nát, dát mỏng vào lòng bàn tay, lấy một miếng giấy hoặc khăn tay phủ lên, rồi lấy ấm nước nóng là (ủi) lên trên như là quần áo. Hoặc dùng vật gì khác nóng là lên cũng được. Một lát sẽ ra mồ hôi (Bài này chữa được cả các chứng cảm sốt không có mồ hôi, Nhất là chứng trúng phong. Không có thầu dầu thì dùng hành sống cũng được).

4. Dùng Thương truật, Phèn phi, gừng già cùng tán bột trộn với nước hành sống, dán vào lòng bàn tay bên phải, rồi để khum tay úp lên rốn, úp khéo đừng để xát vào rốn. Đồng thời tay trái nắm chặt Thận nang (đèn bà thì úp lên sản môn). Nằm đắp chăn kín. Cách chừng 80 phút uống thêm một bát nước đậu xanh, sẽ ra mồ hôi (Tâm chủ huyết, mồ hôi tức là do huyết gạn lọc ra. Huyệt Lao cung ở lòng bàn tay thuộc tâm, nên mới nhằm vào đó để phát huy tác dụng phát hãn)

5. Đun nước nóng, ngâm từ bụng chân trở xuống. Còn từ bụng chân trở lên thì đắp chăn kín cho ra mồ hôi.

6. Dùng củ gấu giã nát (nhất thì thứ tươi tẩm với dấm thanh, sao nóng, bọc vào khăn mỏng, xát dọc đường xương sống nhiều lượt (chứng phong hàn phạm vào kinh lạc, sinh ra đau nhức, cũng dùng bài này xát vào chỗ đau).

7. Đun nước lá Tía tô, nằm ngửa, bỏ tóc vào ngâm. Còn từ mặt trở xuống thì đắp chăn kín (Bài này làm rất hay, nhưng hiện nay, chỉ đàn bà mới có thể làm được. Còn đàn ông thì đều cát tóc ngán, khó làm).

Nguồn trích: CHƯƠNG VII: Y LÝ VÀ Y ÁN - TỬ SIÊU Y THOẠI KINH NGHIỆM ĐIỀU TRỊ VÀ HỌC TẬP LÀM THUỐC, NHÀ XUẤT BẢN KHOA HỌC XÃ HỘI HÀ NỘI – 1990